Potrzeby i charakterystyka dziecka w wieku szkolnym (6-12)


6-12 Montessori
szkoła Montessori

Jakoś tak dziwnie się przyjęło, że pedagogika Montessori to głównie etap przedszkolny (3-6r.ż.), ewentualnie od urodzenia do 3 roku, a mało mówi się i mało wie się o podejściu Marii Montessori do dzieci szkolnych i nastolatków. Dlatego zacznę dziś od przypomnienia albo uświadomienia Wam jakie szczególne cechy zauważyła Maria Montessori u dzieci w wieku od 6 do 12 roku życia. Ważna jest tu  potrzeba połączenia aktywności domowych i szkolnych tak, aby edukacja i nauka była żywa, a nie była tylko związana ze szkołą (bo przecież większość dzieci jednak chodzi do szkół, a nie uczy się w systemie ED- gdzie nie trzeba już tego pomostu). 

Wszyscy wiemy, że dzieci uczą się przez działanie. Chcą (i powinny) uczestniczyć we wszystkich dziedzinach życia rodzinnego. W tym wieku są  już dużo bardziej odporne niż w wieku przedszkolnym, towarzyskie i zdolne do podjęcia odpowiedzialności (głównie za siebie), a naszym obowiązkiem jest im pomagać. 

Wiemy również, że edukacja jest procesem ciągłym. Dlatego tak ważne jest, aby dzieci miały ciągłą możliwość podjęcia odpowiedzialności w domu, mogły odczuwać naturalne konsekwencje swoich działań, zarządzać czasem i mądrze wybierać zajęcia i aktywności (z tych wybranych przez nas – lub wspólnie z dzieckiem). Dziecko potrzebuje “przygotowanego otoczenia” zarówno w domu, jak i w szkole. 

Z tego powodu na początek proponuję przegląd kluczowych zagadnień, które dotyczą rozwoju i zmian w dziecku w drugim planie rozwojowym (6-12)


ODDZIELENIE OD RODZINY

(być może lepszym słowem było odgraniczenie lub wyodrębnienie)

Dzieje się tak, ponieważ dziecko zyskuje pełne możliwości w zakresie dbałości o siebie (samoobsługa) i rozwijania niezależności emocjonalnej. Jest to niezbędny krok w rozwoju, gdzie dziecko poszerza swoją bazę odniesienia i podąża do i za rówieśnikami. Ma silną potrzebę identyfikowania się z dziećmi w swoim wieku i w tych doświadczeniach rozwija się osobowość i charakter. 

W tym miejscu bardzo chciałabym Wam polecić książkę pt “Więź. Dlaczego rodzice powinni być ważniejsi od kolegów”- Gordon Neufeld, która bardzo przystępnie i ciekawie pokazuje jak zachować na tym polu równowagę. 

WYTRZYMAŁOŚĆ FIZYCZNA 

Jest to okres, w którym dziecko jest najzdrowsze i najsilniejsze w porównaniu z tym jakie kiedykolwiek będzie w swoim życiu, a jego energia i wytrzymałość nie znają granic. Ma postawę “mogę -> zrobię”, jeśli chodzi o wyzwania fizyczne, a jego osiągnięcia budują jego poczucie własnej wartości i niezależności. 

“INSTYNKT STADNY” 😉

Dziecko w tym wieku czuje tożsamość z rówieśnikami i ich olbrzymią atrakcyjność, co tworzy unikalną więź społeczną w czasie tego planu rozwojowego. Tak zwany instynkt stadny przejawia się w dziecku jako szczególna bliskość społeczna i miłość do innych. To, co zafascynowało małe dziecko w szczegółach fizycznych, jest teraz ukierunkowane na relacje. Bardzo ważna jest świadomość społeczna.

ROZWÓJ MORALNY 

W tym okresie w dzieciach istnieje silna potrzeba wyjaśnienia wartości i po prostu zrozumienia zasad, którym należy się podporządkować. Zadają wiele pytań i są bardzo zaangażowane emocjonalnie w ten proces.  W równie entuzjastyczny sposób jak na etapie przedszkolnym w stosunku do indywidualnych aktywności dzieci szkolne aktywnie angażują się w działania grupowe.

ROZWIJANIE WYOBRAŹNI 

Na tym etapie rozwoju dziecko znajduje najbardziej przydatne narzędzie do wejścia do społeczeństwa – to wykorzystanie swojej wyobraźni. Biorąc pod uwagę bogate i zróżnicowane doświadczenia sensoryczne w pierwszym planie rozwojowym (0-6),

dziecko korzysta teraz ze swojego bogactwa pamięci i odnosi te podstawowe pojęcia do szerszego świata. Metoda edukacyjna tego okresu rozwojowego pobudza wyobraźnię i pozwala wydobyć zdolności intelektualne dziecka.

KULT BOHATERA 

Dziecko na tym etapie koncentruje się na wyjątkowych, znanych osobowościach i angażuje (a często naśladuje) z zapałem, który został nazwany kultem bohatera. W rzeczywistości dziecko przyjmuje modele zachowań społecznych a przez te doświadczenia  jest wspierana jego wyobraźnia. 

ROZWIJANIE INTELEKTU I MYŚLENIA ABSTRAKCYJNEGO

Kluczową cechą charakterystyczną drugiej płaszczyzny rozwojowej jest wysoki poziom niezależnego myślenia i szybki wzrost mocy rozumowania i wychodzenia poza własne reakcje.  Ta ogromna moc intelektu sprawia, że dziecko ​​jest szczególnie podatne na uczenie się i myślenie abstrakcyjne. Gdy łączy wyobraźnię z rzeczywistością i przewiduje efekty bez fizycznych dowodów (konkretów) –  rozwija się jego myślenie logiczne 

Ukoronowanie dziecięcych umiejętności poznawczych przejawia się w opanowaniu języka, a zwłaszcza komunikacji. Poprzez czytanie i pisanie uczy się, w jaki sposób zachować i przekazać swoje myśli na potrzeby historii i dzięki temu angażuje swój intelekt. 

WIELKA PRACA 

Ze względu na unikalne moce umysłu i dobre zdrowie, dziecko na drugiej płaszczyźnie rozwoju angażuje się w niestrudzoną pracę o ogromnych rozmiarach. To jakość “BIG” (dzieci w tym wieku uwielbiają wszystko, co olbrzymie, wielkie, ogromne), którą lubi, i jest powołany do działania, które rozwija się w wielkość. Dziecko dokłada wszelkich starań i wysiłku do tych wielkich działań. 

ROZWIJANIE POCZUCIA ODPOWIEDZIALNOŚCI I NIEZALEŻNOŚCI 

Podstawowym wyzwaniem drugiego planu jest uzyskanie kontroli i koordynacji osobowości, aby dopasować ją do warunków społecznych, jakie napotyka dziecko.  Aby to zrobić bada emocjonalne i duchowe wartości swoich rówieśników i bohaterów, zdobywając cenny wgląd i promując zdrowy rozwój osobowości. Jego działania muszą być teraz odpowiedzialne nie tylko za siebie, ale muszą przyczyniać się do większej grupy, z którą żyje. Odkrywa współzależność i stara się  realizować swój potencjał społeczny poprzez konstruktywny wkład w społeczność.

6-12 Montessori